1. با توجه به عدم حضور اکثر کارشناسان پهنه، آیا امکان تهیه و ارسال مطالب ارایه شده به صورت فایل آموزشی وجود دارد؟
بله از طریق کانال اطلاع رسانی طرح سیاست قیمت تضمینی (به آدرس @boor33 در اپلیکیشن تلگرام) کلیه سوالات و کلیپ های آموزشی مرتبط با سامانه و فرآیند عرضه در بورس ، کاربران قادر به اخذ اطلاعات می باشند. همچنین در وبسایت آپارات، فیلم های آموزشی مربوط به سامانه ثبت اطلاعات کشاورزان با عنوان های "آموزش استفاده از سامانه اطلاعات کشاورزان" در بخش های اول تا چهارم به نمایش گذاشته شده اند.
2.کشاورز محصولش را بار کامیون نموده و در سامانه 10 تن معرفی نامه ثبت شده دارد، اگر محصول موجود در کامیون 11 تن باشد تکلیف چیست با توجه به اینکه ثبت مجدد معرفی نامه در مراکز خدمات کشاورزی سه الی چهار روز زمان می برد و مرکز خرید با مرکز خدمات 50 کیلومتر فاصله دارد؟
تحویل محصول در مراکز تحویل، صرفا بر اساس مقدار معرفی نامه ثبت و تایید شده کشاورزان می باشد اما مراکز تحویل گیری با مسئولیت خود می توانند به صورت امانی محصول را از کشاورز تحویل بگیرند، در این حالت کشاورز موظف است در اسرع وقت با مراجعه به مراکز خدمات مجددا درخواست ثبت معرفی نامه به مقدار مازاد را نماید. با شروع فصل برداشت، تایید معرفی نامه ها با سرعت بیشتری (3 بار در روز) تایید خواهند شد، لذا زمان لازم برای تایید کوتاهتر خواهد شد.
3.کشاورزی در سال گذشته 200 تن حواله از جهاد کشاورزی دریافت نموده بود ولی 100 تن به یک مرکز خرید تحویل داده و انبار مرکز جای تخلیه نداشته و کشاورز به مرکز دیگری مراجعه و محصول را تحویل داده بود که بعد با مشکل ثبت مواجه گردید. آیا چاره ای برای حل این مشکل اندیشیده شده است ؟
یکی از وظایف مباشر طرح قیمت تضمینی، پیش بینی مراکز تحویل متناسب با ظرفیت برداشت و تولید محصول در مناطق مختلف می باشد. اما اگر این چنین نشد و ظرفیت مراکز تکمیل شده بود، محصول قابل تحویل به مراکز تحویل سایر مناطق در همان استان می باشد مشروط بر اینکه اطلاعات هویتی و معرفی نامه کشاورز در همان استان ثبت شده باشد. لذا صرفا تحویل محصول در یک استان امکان پذیر است.
4. تعداد کشاورزان ثبت شده چگونه نمایش داده می شود؟ به عنوان مثال 100 نفر ثبت شده است که فقط 60 مورد از آن نمایش داده می شود.
تمامی کشاورزان ثبت شده در قسمت کشاورزان تمام سطوح نمایش داده خواهد شد.
5.آیا اطلاعات همه جوکاران که حتی قصد تحویل جو را ندارند باید در سامانه ثبت گردد ؟
خیر لزومی به این کار نیست. صرفا کشاورزانی که مایل به دریافت حمایت دولتی می باشند، باید در سامانه ثبت گردند.
6.در خصوص اشخاص حقوقی نحوه ثبت اطلاعات به چه شکل است ؟
در مورد این اشخاص می بایست اطلاعات هویتی مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره، اساسنامه، آگهی تاسیس، اگهی تغییرات، اظهارنامه مالیاتی، شناسه ملی، کد اقتصادی و شماره حساب به نام شخص حقوقی در بانک کشاورزی، در قالب فایل اکسل که بورس تهیه نموده است، به آدرس ایمیل vazirian@ime.co.ir ارسال گردد تا برای کاربر مرکز خدماتی که شخص حقوقی قصد ثبت در آن مرکز را دارد، دسترسی ثبت ایجاد گردد. کاربر می تواند برای ثبت این افراد از بورس کالا فایل اکسل نمونه را دریافت نماید.
7.اگر کشاورزی قصد خرید محصول جو از سایر کشاورزان را داشته باشد و سپس بخواهد محصول را تحویل مراکز تحویل دهد، آیا امکان دارد مقدار تحویل آن را بیشتر از موجودی آن در نظر گرفت ؟
هر کشاورزی صرفا مجاز به تحویل محصول معادل معرفی نامه تاییدشده توسط استان می باشد. چنانچه مرکز خدمات کشاورزی اقدام به تایید معرفی نامه چند کشاورز به نام یک کشاورز نماید، وجه معامله و هم چنین مابه التفاوت قیمت معامله شده در بورس و قیمت تضمینی، صرفا به حساب همان کشاورز واریز می گردد و سایر کشاورزان در این میان نقشی نخواهند داشت.
8.برای مستاجرین زمین های موقوفه که بایستی درصدی از محصول را به نام مستاجر و درصدی را به نام موقوفه در یک مکان ثبت کنند چگونه است ؟ (به عنوان مثال یکی از اشخاص حقیقی و دیگری حقوقی است )
با توجه به سهم هر یک از شرکاء از میزان کشت و تولید، ثبت اطلاعات شناسای و معرفی نامه در دو قالب شخص حقیقی و حقوقی در مراکز خدمات کشاورزی امکان پذیر است. یادآور می شود شماره حساب بانکی شخص حقیقی/حقوقی باید به نام خود شخص حقیقی/حقوقی باشد.
9.در مواردی که حومه شهرستانی مرکز خدمات ندارد، اطلاعات کشاورزان را کجا باید ثبت نمایند؟ آیا می توانند در مرکز دیگری ثبت نمایند ؟
بله میتوانند در مراکز دیگری ثبت نمایند. اما در صورت صلاحدید مدیر جهاد کشاورزی شهرستان، می توان کاربر جدید برای مراکزی که دسترسی به سامانه ندارند تعریف و ایجاد دسترسی نمود. معمولا برای هر شهرستان می توان یک مرکز حومه در نظر گرفت.
10.با توجه به اینکه ثبت اطلاعات در خود مدیریت شهرستان انجام می گیرد آیا نیازی به تایید خود مدیریت می باشد یا خیر؟
اطلاعات صرفا توسط کاربران مراکز خدمات و یا حومه شهرستان به عنوان سطح نخست قابل ثبت و تایید است. سطح شهرستان می تواند تایید یا عدم تایید را ( با ذکر دلیل) انجام داده و در صورت عدم تایید اطلاعات را به سطح نخست عودت دهد.
11.آیا شماره حساب الزاما باید از بانک کشاورزی باشد؟
در حال حاضر صرفا شماره حساب کشاورزان که متعلق به بانک کشاورزی است قابل راستی آزمایی است. بنابراین صرفا شماره حساب بانک کشاورزی قابل پذیرش است.
12.برخی کشاورزان از ارایه شماره حساب امتناع می ورزند. تکلیف چیست ؟
ارایه شماره حساب کشاورزان الزامی است. بنابراین در هر صورت باید شماره حساب از کشاورزان اخذ گردد.
13.آیا ثبت اطلاعات کشاورزی که در دو شهرستان فعالیت کشاورزی دارد در دو مرکز امکان پذیر است ؟
خیر، ثبت اطلاعات هویتی کشاورزان صرفا در یک مرکز قابل انجام است و صرفا مرکز مذکور قادر به ویرایش اطلاعات است. ولی معرفی نامه مربوط به مقدار برداشت و تولید محصول، در دو مرکز متفاوت و البته در یک استان قابل ثبت است.
14.پیش از ارسال دستورالعمل و به روزرسانی سامانه، تعدادی اطلاعات ثبت شده است، آیا اکنون به جهت ویرایش اطلاعات از دسترس خارج شده است ؟
خیر. تمامی اطلاعات ثبت شده پیش از به روزرسانی سامانه در دسترس می باشند و اطلاعاتی از بین نرفته است.
15.چگونه در مرکز شهرستان اطلاعات کشاورزی که به اشتباه ثبت شده است حذف می شود؟
مسئول شهرستان و یا استان با علم به اینکه دلیل حذف کشاورز چیست و با توجه به اینکه شهرستان های دیگر به اطلاعات کشاورز، اطلاعاتی را اضافه نکرده باشند، تنها در صورتی که اطلاعات و معرفی نامه کشاورز و یا حساب بانکی را هنوز تایید نکرده باشد، مراحل ذیل را می بایست انجام دهد:
1- کد ملی کشاورز رو در قسمت جستجو، جستجو نماید.
2- اطلاعات معرفی نامه، حساب بانکی، شماره تماس و آدرس کشاورز را حذف نماید.
3-از انتهای ردیف اطلاعات کشاورز بر علامت سطل آشغال که به معنی حذف اطلاعات کشاورز می باشد کلیک نماید.
👈نکته: در صورت حذف کشاورز، اطلاعات قابل برگشت نمی باشد.
👈نکته: در سطح شهرستان حتما می بایست مرکز خدمات مربوط به شهرستان اطلاعات را ثبت کرده باشد.
👈نکته: در سطح استان اینکه چه شهرستانی اطلاعات را تایید کرده باشد مهم نیست.
16.ثبت بیش از یک شماره حساب برای کشاورز امکانپذیر است؟
بله، اما با توجه به اینکه تنها یک شماره حساب از بانک کشاورزی الزامی است، بنابراین هر کدام از شماره حساب های ارائه شده که منطبق با 4 شرط اصلی به شرح ذیل باشند مورد استفاده قرار خوهاند گرفت.
1) شماره حساب حتما به نام شخص کشاورز باشد. 2) شماره حساب قابلیت واریز و برداشت را داشته باشد.3) حساب مذکور مسدود نباشد.4) ممکن است شماره حساب به نام کشاورز باشد اما به دلیل عدم درج کد ملی در اطلاعات حساب کشاورز، حساب مخدوش شده و قابلیت برداشت نداشته باشد. لذا اطلاعات کشاورزان برای شماره حساب ها می بایست در شعبه بانک تکمیل شوند.
17.چرا گاهی اوقات در هنگام ثبت شماره حساب پیغام خطای "این حساب قبلا ثبت شده" داده می شود؟
این خطا بدین معنی است که قبلا شما این حساب را برای شخص دیگری ثبت کرده اید، چنانچه "مطمئن هستید" حساب باید برای کشاورز فعلی ثبت شود، مراحل ذیل را انجام دهید:
18.کشاورزی که یک بار در سامانه تایید شده بود مجدد در کارتابل مشاهده می شود. علت چیست؟
به این معنی است که اطلاعات کشاورز ناقص بوده و در یکی از مراحل اطلاعات تایید نشده است. ابتدا از قسمت تاریخچه گزینه نمایش (دکمه بنفش) را کلیک نموده تا پنجره ای باز شود در پنجره مربوطه ساعت و زمان جابه جا شدن اطلاعات کشاورزان نشان داده خواهد شد. به این ترتیب علت برگشت اطلاعات را مشاهده نموده و مشکل مربوطه را اصلاح نمایید. در آخر نیز مجدد گزینه تایید را انتخاب کنید.
19. آیا چند کاربر می توانند با یک نام کاربری و رمز عبور در مرکز خدمات وارد سامانه اطلاعات کشاورزان شده و اطلاعات کشاورزان را ثبت نمایند؟
بله امکانپذیر است اما کلیه مسئولیت های اطلاعات ثبت شده بر عهده کاربر دارای نام کاربری می باشد. جهت تسریع در ورود اطلاعات، بورس آمادگی دارد پس از تایید مدیر جهاد کشاورزی استان، دسترسی های جدیدی برای کاربران جدید ایجاد نماید .
20.کشاورزی دو زمین در دو روستا دارد معرفی نامه یکی از زمین ها وارد شده و به مرحله تایید استانی رسیده است. آیا امکان دارد مبرای این کشاورز معرفی نامه دگیری ثبت نمود؟
بله. ابتدا از کارتابل به قسمت "کشاورزان" رفته و از سمت چپ و بالای صفحه"کشاورزان تمام استان" را انتخاب کنید."نمایش اطلاعات تکمیلی" را انتخاب کرده و"معرفی نامه جدید" را ثبت کنید. توجه به این نکته ضروری است که زمین ها می بایست حتما در یک استان باشند در غیر این صورت حتما می بایست با هماهنگی کارشناسان بورس کالا معرفی نامه را برای کشاورز ثبت نمود.
21.چگونه اطلاعات اشخاص حقوقی را در سامانه باید وارد کرد؟
برای اشخاص حقوقی لازم است تا فایل اکسلی که تهیه شده است را از بورس کالا اخذ نموده و پس از تکمیل اکسل، برای vazirian@ime.co.ir ارسال نمایید.
- ضوابط و مقررات مربوط به پیش دریافت از مشتریان در رینگ های معاملاتی بورس کالا چیست؟
پیش دریافت در بورس کالای ایران با عنوان « پیش دریافت از مشتریان» در مقررات حاکم بر عملیات کارگزاری تعریف و ضوابط اجرایی برای آن تعیین شده است.
بر اساس ماده 7 از دستورالعمل ثبت سفارش کالا در بورس کالای ایران:
« اخذ سفارش خرید از مشتری توسط کارگزار منوط به واریز وجه به عنوان پیش پرداخت خرید، حداقل به میزان 10درصد بهای تقریبی معامله به حساب بانکی خاصی که کارگزار طبق شرایط اعلامی بورس جهت دریافت پیش پرداخت مشتریان افتتاح نموده است، میباشد.»
- در خصوص خریدهای داخلی تمامی رینگهای معاملاتی، صنعتی، پتروشیمی و فرآورده های نفتی و کشاورزی که به صورت نقدی صورت میگیرد، وجه پیش دریافت می بایست از طریق حساب وکالتی مشتری به حساب کارگزار منتقل گردد.
بر اساس ماده 7 دستورالعمل اجرایی رینگ صادراتی بورس کالای ایران:
« کارگزار خریدار مکلف است هنگام دریافت سفارش خرید، حداقل معادل 5 درصد ارزش معامله را بر اساس قیمت پایه کالای عرضه شده جهت تامین هزینه ها و خسارتهای مذکور در این دستورالعمل، از خریدار دریافت و در حساب پیش دریافت از مشتری منظور نماید. ...»
- در خصوص خریدهای صادراتی، آن دسته از مشتریان که امکان افتتاح حساب وکالتی را ندارند، می توانند وجه پیش دریافت را به حساب کارگزار واریز نمایند.
- وجه پیش دریافت در تمامی رینگهای معاملاتی بورس کالا، به تشخیص بورس، می تواند تا 100% افزایش یابد.
2- حساب وکالتی چیست؟ فرآیند اجرایی آن در بورس کالا چگونه است؟
با توجه به ماده دو از دستورالعمل ثبت سفارش کالا در بورس کالای ایران مبنی بر اینکه؛ «کلیه نقل و انتقالات وجوه بین کارگزار و مشتری از طریق انتقال فی مابین حسابهای بانکی کارگزاری و مشتری صورت خواهد پذیرفت و انتقال وجه از سایر طرق ممنوع است» حساب وکالتی راهی است برای انتقال وجه پیش پرداخت به حساب کارگزاری.
- منظور از حساب وکالتی، حساب بانکی مشتری میباشد که جهت واریز وجوه پیش پرداخت نزد یکی از بانکهای مرتبط افتتاح شده و به بورس وکالت داده میشود تا سیستم های بورس، وجوه واریزی را مسدود کرده تا در زمان انجام معامله به نام مشتری در بورس کالای ایران، وجه مسدودی به حساب تعریف شده کارگزار منتقل شود. چنانچه معاملهای به نام مشتری انجام نشود، وجه مسدود شده آزاد میگردد.
- نوع حساب بانکی به نام مشتری( حساب مبداء)، حساب سپرده کوتاه مدت و یا پس انداز میباشد و نوع حساب به نام کارگزاری برای واریز وجوه پیش پرداخت( حساب مقصد)، حساب جاری میباشد.
- بانکهایی که در حال حاضر عاملیت وکالتی نمودن حساب مشتریان را به عهده دارند عبارتند از: بانک ملت، کشاورزی، تجارت، صادرات، سامان، رفاه کارگران، صنعت و معدن و پاسارگاد.
- امکان افتتاح حساب وکالتی از سوی مشتریان به تعداد کارگزاران و بانکهای عامل، وجود دارد لیکن هر مشتری فقط میتواند برای هر کارگزاری یک حساب وکالتی و نزد یک بانک معرفی نماید.
- معرفی حسابهای وکالتی مشتریان از سوی بانکهای عامل و لینک آنها به حساب کارگزاران مربوطه از طریق سامانه ثبت سفارش میباشد که در دسترس کارگزاران نیز قراردارد.
3- ضوابط و مقررات استفاده از مرکز تماس(کال سنتر) توسط کارگزاران چیست؟
طبق ماده 1 دستورالعمل اجرایی دریافت سفارشهای تلفنی با استفاده از مرکز تماس کارگزاری، « مرکز تماس عبارت است از سختافزارها و نرمافزارهایی که به واسطه آن امکان ثبت سفارشهای تلفنی مشتری توسط عضو فراهم میشود.» و سفارش تلفنی، « درخواست خرید یا فروش اوراق بهادار و کالا و اخذ سایر اطلاعات مربوط به آن طبق مقررات است که توسط مشتری با استفاده از مرکز تماس، جهت اجرا به عضو ارسال میشود.»
- شرایط دریافت مجوز، ضوابط اجرایی، شرایط مشتریان جهت بهره مندی از مرکز تماس، نمونه قرارداد قابل انعقاد بین عضو و مشتری و ... به شرح مفاد دستورالعمل مذکور و پیوست آن میباشد که به پیوست اطلاعیه شماره 11030077 مدیریت نظارت بر کارگزاران در تاریخ 23/08/1391 ابلاغ شده است.
- شرکتهای کارگزاری که مجوز استفاده از سامانه مرکز تماس( کال سنتر) را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت نمودهاند، میتوانند جهت دریافت سفارش مشتریان در بازار فیزیکی و مشتقه از سامانه مذکور استفاده نمایند.
- شرکتهای کارگزاری میتوانند از افرادی که دارای مدرک کارشناسی و حداقل دو سال سابقه کاری در بازار سرمایه هستند یا افرادی که دارای مدرک کارشناسی و گواهینامه اصول بازار سرمایه یا گواهینامه کاربردی پذیرش سفارش مشتریان هستند و حداقل یک سال سابقه کاری در بازار سرمایه دارند، به عنوان مسئول مرکز تماس استفاده کنند.( اطلاعیه شماره 110300104 مدیریت نظارت بر کارگزاران)
- کارگزارانی که از سامانه مرکز تماس(کال سنتر) استفاده میکنند، برای آن دسته از سفارشاتی که از این طریق دریافت می نمایند، ملزم به تنظیم فرم سفارش خرید یا فروش کالا نمیباشند.
4- سامانه های عملیاتی بورس کالا کدامند و چه کسانی حق دسترسی به آنها را دارند؟
سامانه های عملیاتی بورس کالای ایران عبارتند از:
الف) سامانههای معاملاتی شامل؛ سامانه انجام معاملات جامع و سامانه معاملاتی قراردادهای آتی، سامانه سلف موازی استاندارد، سامانه گواهی سپرده کالایی و سامانه خرید از مازاد عرضه میباشند. دسترسی به این سامانه ها فقط مختص معاملهگرانی که از سوی کارگزاری مربوطه به مدیریت بازرسی و امور اعضای بورس کالا معرفی شده و مجوز انجام معاملات در بورس کالای ایران را اخذ نمودهاند.
ب) سامانههای غیر معاملاتی شامل؛ Broker (سامانههای ثبت سفارش، تسویه و تخصیص)، سامانه رویا، سامانه عرضه و سامانه مشتریان میباشند. مدیران کالایی و پرسنل پذیرش کارگزاران میتوانند به این سامانهها دسترسی داشته باشند.
5- زمان ثبت سفارش خرید کارگزاران در رینگ های معاملاتی چگونه است؟
زمان ثبت سفارش برای رینگهای فعال در بورس کالای ایران به شرح ذیل میباشد:
رینگ معاملاتی ساعت پایانی ثبت سفارش
کشاورزی 9/45
صنعتی 10/30
صادراتی 11/30
فرآورده های نفتی 11/30
بازار فرعی 12/00
بازار طلا 12/00
پتروشیمی 12/30
6- فرآیند احراز هویت مشتریان و اسناد و مدارک قابل ارایه چیست؟
پاسخ: الف)طبق بخش نامه 11010021 شرکتهای کارگزاری اعم از فعال در بورس اوراق بهادار، فرابورس یا کالا باید دقیقاً مشتریان حقیقی و حقوقی خود را شناسایی نمایند. لذاء ضروری است که:
- فرم مشخصات مشتریان اعم از حقیقی یا حقوقی و نمایندگان قانونی یا وکلای آنها می بایست تمامی قسمتهای آن در حضور کارگزار و به طور کامل تنظیم و به امضا و مهر مشتریان یا نمایندگان و وکلای آنها برسد.
- کپی اسناد و مدارک اولیه همچون شناسنامه، کارت ملی، وکالت نامه، روزنامه رسمی تاسیس و آخرین تغییرات اعضای هیات مدیره اشخاص حقوقی میبایست توسط کارگزاران دریافت و ضمن مطابقت با اصل آنها، ممهور به مهر "کپی برابر اصل" شده و به همراه اصل فرم مشخصات مشتریان، در دفتر کارگزاری نگهداری شوند.
ب)طبق ماده 3 دستورالعمل شناسایی مشتریان در بازار سرمایه، قبل از ارایه خدمات پایه لازم است نسبت به شناسایی کامل مشتری اقدام شود.
- شناسایی مشتری به دو نوع شناسایی اولیه و شناسایی کامل تقسیم میشود که برای اشخاص حقیقی و حقوقی اعمال میشود. برای هر قسمت از شناسایی و متناسب با اشخاص مورد شناسایی اسناد و مدارکی تعریف شده است که طی ماده 4 دستورالعمل شناسایی مشتریان در بازار سرمایه بیان شده است.
- برای کسب اطلاعات بیشتر، مطالعه بخش نامه و دستورالعمل و دستوالعمل ثبت سفارش کالا پیشنهاد میگردد.
7- فرآیند دریافت سفارشات، ثبت و ارسال آن چیست؟
پاسخ: طبق ماده یک دستورالعمل ثبت سفارش کالا در بورس کالای ایران، «کلیه کارگزاران موظفند سفارشهای هر یک از مشتریان را در فرمهای ثبت سفارش که توسط بورس ابلاغ میگردد، ثبت نمایند.»
- فرمهای مذکور شامل" فرم سفارش خرید کالا" و " فرم درخواست فروش کالا" برای معاملات فیزیکی و " فرم ثبت سفارش خرید و فروش مشتقه" برای معاملات قراردادهای آتی، معاملات سلف استاندارد و گواهی سپرده کالایی میباشند.
- فرمهای فوق میبایست دارای سریال چاپی بوده و قبل از انجام ثبت سفارش در سامانه مربوطه میبایست به صورتی که تمامی قسمتهای مربوط به اطلاعات مشتری و کالای مورد سفارش توسط مشتری تکمیل و امضا و مهر شده باشد، دریافت گردد.
- به منظور رعایت نوبت مشتریان، می بایست تاریخ و زمان سفارشهای دریافتی توسط کارگزاران درج شده و با رعایت زمان ثبت سفارش مربوط به رینگهای معاملاتی و مهلت ارسال به تالار، جهت اجرای سفارش اقدام نمایند.
- قسمتهای دیگر فرمهای سفارش باید پس از اجرای سفارش و خرید مربوطه توسط کارگزاران تکمیل شده و به همراه مدارک مربوط به تسویه و به شکلی مناسب بایگانی گردد.
- کارگزاران در هر حالت از انجام خرید برای سفارش یا عدم انجام خرید برای آن، به هر دلیل، میبایست فرمهای سفارش را بر اساس سریال بایگانی و حسب استعلام به بورس و یا سازمان ارایه نمایند.
8-کارگزاران بابت شروع همکاری(ورود) و قطع همکاری(خروج) با کارکنان خود چه اقداماتی باید انجام دهند؟
پاسخ: کارگزاران میبایست جهت معرفی کارکنان خود فرم مربوط به اطلاعات پرسنل خود را تکمیل نموده و با تصویر شناسنامه، تصویر کارت ملی، تصویر مدرک تحصیلی، تصویر مدارک بورسی و سایر مدارک به همراه یک قطعه عکس پرسنلی را در سامانه بازرسی بورس کالا، بارگذاری کنند تا توسط کارشناسان مدیریت بازرسی و امور اعضا مورد بررسی و تایید قرار گیرد.
- معاملهگران حوزه معاملات قراردادهای آتی، سلف موازی استاندارد وگواهی سپرده کالایی علاوه بر دارا بودن مدارک فوق الذکر باید در دورههای آموزشی مرتبط با زمینه فعالیت خود نیز شرکت کرده تا پس از قبولی در آزمون، امکان معاملهگری در بورس کالا را داشته باشند.
- کارگزاران با غیر فعال نمودن موقعیت شخص خارج شده از کارگزاری در سامانه بازرسی، خروج و قطع همکاری ایشان را اعلام مینمایند.
1- چگونه می توان از بورس کالا خرید نمود؟
بسته به نوع کالای مورد درخواست ، مشتری می بایست در صورت لزوم مجوزهای لازم جهت خرید کالای مورد نظر اخذ نموده و سپس با مراجعه به کارگزاران بورس کالای ایران و اخذ کد معاملاتی، نسبت به خرید اقدام نماید.
برای کالاهای صنعتی و معدنی محدودیت خاصی وجود ندارد. مشتری صرفا بایستی پروانه بهره برداری مرتبط داشته باشد و ارائه نماید.
برای کالاهای پتروشیمی و شیمیایی و برخی فرآورده های نفتی بایستی مشتری از سامانه بهین یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت سهمیه داشته باشد.
برای کالاهای کشاورزی، طلا و ... محدودیتی وجود ندارد.
برای کالای وکیوم باتوم بایستی پروانه کارخانه قیر سازی ارائه شود.
2- معاملات انواع محصولات در بورس کالا در چه روزها و ساعاتی صورت می پذیرد؟
معاملات فیزیکی بورس کالا از شنبه تا چهارشنبه طی ساعات ذیل انجام می شود.
ردیف
عنوان
ساعت شروع
روزهای کاری
1
معاملات قراردادهای آتی
10-19
10-16
شنبه تا چهارشنبه
پنجشنبه
2
تالار محصولات کشاورزی
10
3
تالار محصولات صنعتی و معدنی
11
4
تالار صادراتی
11:30
5
تالار فرآورده های نفتی
12
6
تالار فرعی
12:30
7
طلا
8
تالار پتروشیمی
13:30
3- سهمیه بهین یاب چیست؟
مقدار تناژی از کالاهای پتروشیمی ( مواد پلیمری و شیمیایی) است که یک مشتری (واحد تولیدی) می تواند آن را در بازه زمانی مشخص (ماهانه یا سالانه) از بورس کالای ایران خرید نماید . این مقدار توسط وزارت صنعت،معدن و تجارت در سامانه بهین یاب این وزارتخانه ثبت و اعلام می گردد.
4- در حال حاضر خرید چه کالاهایی در بورس کالا نیاز به کسب مجوز بهین یاب دارد؟
هم اکنون خرید کالاهای پتروشیمی در بورس منوط به اخذ مجوز بهین یاب از وزارت صنعت، معدن وتجارت دارد.
5- روش انجام معاملات فیزیکی در بورس كالا چگونه است؟
معاملات در رینگ معاملات بورس كالا كه به شرح زير صورت مي گيرد:
• زمان سبز (3 الی 15 دقیقه):
اين زمان اختصاص به وارد كردن دستورات خريد و فروش دارد كه به وسيله كارگزاران فروشندگان و كارگزاران خريداران انجام مي گيرد. در طي اين زمان، کارگزار خریدار مجاز به اعمال هر تغييري در نوع سفارش خريد و حتي حذف آن است.
• زمان زرد (یک دقیقه):
پس از اتمام زمان سبز، زمان زرد شروع مي شود كه اصطلاحا" به زمان حراج معروف است. در طي زمان حراج قيمت قابل تغيير است، بدين ترتيب که فروشنده فقط مجاز به کاهش قيمت پيشنهادي خود بوده و خريدار مي تواند قيمت بالاتري را (حداکثر تا سقف پیشنهادی فروشنده) پيشنهاد دهد. با توجه به شرايط بازار امكان افزايش عرضه از طرف كارگزار فروشنده در اين زمان وجود دارد. در اين مرحله كارگزار خريدار مي تواند قيمت پيشنهادي را بپذيرد و يا قيمت پايين تري (سقف قیمت خرید خود را) پيشنهاد بدهد؛همچنین کارگزار خریدار می تواند تا قبل از قبول قیمت فروشنده تقاضای خود را کاهش دهد.
• زمان قرمز (يك دقيقه):
اگر مقدار تقاضايی که سقف قیمت پیشنهادی فروشنده را پذیرفته، بيش از مقدار عرضه باشد، معاملات وارد زمان قرمز یا رقابت مي شود و در اين زمان كارگزار خریدار مي تواند قيمتي بالاتر از قيمت فروشنده پيشنهاد نمايد و بديهي است پس از اتمام اين زمان، سيستم دستورات خريد و فروش را بر اساس بالاترين قيمت ها مرتب نموده و آنها را با هم تطابق مي دهد. اساس كار بر اولويت فروش با قيمتهاي پايين تر و زمان ثبت زودتر و اولويت خريد با قيمتهاي بالاتر و زمان ثبت زودتر است. در صورتي که قيمت خريد بيشتر يا مساوي با قيمت فروش باشد، معامله صورت گرفته و پس از تاييد ناظر، گواهينامه معاملات براي طرفين صادر مي شود.
6- انواع قراردادهای قابل معامله در بورس کالا، چه قراردادهای هستند؟
تمامی داد و ستد ها در بورس کالا در قالب قراردادهای استاندارد شده انجام می گیرد و به طور کلی 5 نوع قرارداد برای داد و ستد هر کالا وجود دارد:
1-قرارداد نقدی
قراردادی است که براساس آن، پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای انجام میشود.
2- قرارداد سلف
قراردادی است که براساس آن، کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت میگردد.
3- قرارداد نسیه
قراردادی است که براساس آن، کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت میگردد.
4- قرارداد آتی
قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد میشود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین میکنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد میشود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد میشوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد میشوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند.
5- قرارداد سلف استاندارد
قراردادی است که براساس آن عرضهکننده مقدار معینی از دارایی پایه را مطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش میرساند تا در دورة تحویل به خریدار تسلیم نماید. خریدار میتواند معادل دارایی پایه خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد موضوع مواد 2 و 3 دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد، به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به اختصار قرارداد سلف استاندارد نامیده میشود.
7- سقف نوسان قیمت کالاها در بورس چگونه تعیین می شود؟
طبق دستورالعمل معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالای ایران و با توجه به شرایط بازار، معاملات برخی کالاها دارای سقف یا کف نوسان قیمت می باشند که این مقدار بسته به نوع کالا متفاوت می باشد.
8- فرآیند فروش کالا در بورس کالا به چه صورت می باشد؟
مشتری فروشنده به منظور فروش کالاي توليد خود ابتدا مي بايست مشخصات کالاي خود را به بورس کالا، ارسال و تائيد پذيرش بورس کالا را در خصوص عرضه کالاي خود در بورس اخذ نماید. پس از اخذ مجوز عرضه ، مشتری فروشنده می بایست به یکی از کارگزاران دارای محوز فعالیت در بورس کالا که اسامی آنها در سایت رسمی بورس کالا و در بخش ذینفعان قرار دارد، مراجعه نموده و فرم فروش کالاي خود را همراه با مشخصات کالاي پيشنهادي و قيمت مد نظر تکمیل نماید. کارگزار، درخواست فروش را در تالار معاملات بورس کالا، عرضه و درصورت خريد کالا توسط يکي از کارگزاران (مشتريان)، مقدار فروش، مبلغ فروش و مشخصات مشتري را به اطلاع مشتری فروشنده مي رساند.
1-در بورس کالای ایران چند بازار وجود دارد؟
الف : بازار فیزیکی که خود به دو بازار اصلی و فرعی تقسیم می گردد و محموله ای از کالا بصورت فیزیکی بر اساس عرضه و تقاضا معامله و منجر به تحویل می گردد.
ب: بازار مشتقه یا بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا که اوراق بر اساس دارایی پایه که مبتنی بر کالا می باشد بصورت پیوسته بر اساس عرضه و تقاضا معامله شده و بدلیل اینکه هدف اصلی از این معاملات مدیریت ریسک می باشد، کمتر منجر به تحویل می گردد.
2-نحوه پذیرش کالا در بازار فیزیکی به چه صورت است؟
کالا - تولیدکننده بر اساس شاخص های پذیرش در دو بازار اصلی و فرعی پذیرش می شوند.
3-شاخص های پذیرش یک کالا در بازار اصلی بورس کالا چیست؟
متقاضی باید مطابق دستورالعمل پذیرش کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا حداقل شرایط پذیرش را به شرح ذیل احراز کند :
1.سابقه فعالیت قابل اتکاء در بازار کالای مورد پذیرش داشته و همچنین چشم انداز روشنی از تداوم فعالیت متقاضی وجود داشته باشد.
2.کالا نباید مشمول محدودیت هایی از جمله محدودیت قیمت گذاری قانونی و انحصار در عرضه یا تقاضا باشد که مانع کشف عادلانه قیمت گردد.
3.ميزان عرضه کالا توسط متقاضي به گونه اي باشد که امکان کشف عادلانه قيمت را در بورس فراهم آورد. بطور کلی نسبت حجم تولید متقاضی به حجم تولید کل کشور،حجم تولید متقاضی به حجم مصرف کل کشور و حجم معاملات در حدی باشد که منجر به کشف واقعی قیمت گردد.(تداوم،تناوب و تعهد عرضه در بورس بر اساس حداقل عرضه های تعیین شده)
4.کالایی که در بورس عرضه می شود باید دارای استانداردهای کمی و کیفی تعیین شده توسط بورس باشد :
الف : استاندارد کمی: اندازه و نوع بسته بندی،واحد اندازه گیری،مقدار محموله،حداقل عرضه،حداقل خرید جهت کشف نرخ،حداقل تخصیص،تلرانس مجاز تحویل،قابلیت انبار شدن و نگهداری،...
ب : استاندارد کیفی :
1.کالا دارای استاندارد ملی است :
2. کالا دارای استاندارد ملی نیست:
4-چه کالاهایی در بازار فرعی پذیرش می شوند؟
بازار فرعی ظرفیت خوبی برای کالاهایی که قابلیت پذیرش در بازار اصلی را ندارند، ایجاد کرده است. به طور کلی می توان دسته بندی ذیل را برای کالاهای قابل پذیرش در این بازار ارایه نمود :
1.اموال غیر منقول.
2.کالاهایی که طبق مقررات شرایط پذیرش در بازار اصلی را از دست می دهند.
3.سایر کالاها و محصولاتی که شرایط پذیرش در بازار اصلی را احراز نکنند.
5-شرایط کالاهای قابل پذیرش در بازار فرعی چیست؟
جهت پذیرش هر کالا در بازار فرعی، باید شرایط ذیل احراز گردد:
1.ممنوعیت یا محدودیت قانونی برای معامله کالا وجود نداشته باشد.
2.کالا نباید توسط یک عرضه کننده در سایر بازارهای بورس پذیرفته شده باشد.
3.کالا دارای مشخصات، شرایط و کیفیت قابل احراز بوده و امکان تطبیق کیفیت آن با شرایط اعلامی در اطلاعیه عرضه برای بورس و خریداران وجود داشته باشد.
4.عرضه کننده کالا توانایی تودیع وثایق لازم را جهت تضمین کالا نزد اتاق پایاپای داشته باشد و محدودیت قانونی جهت انجام معامله توسط عرضه کننده وجود نداشته باشد.
شرایط پذیرش اموال غیرمنقول در بازار فرعی چیست؟
1.ارزش ریالی حداقل 10 میلیارد ریال(قیمت کارشناسی رسمی دادگستری)
2.مال مشاع نباشد.(سند رسمی یا تک برگ مالکیت)
3.مال بموجب سند رسمی در ملکیت مطلق عرضه کننده یا عرضه کنندگان باشد (وقفی نباشد)(ارائه سند رسمی)
4.مال مورد عرضه متنازع فیه(محل دعوی) نباشد.(تعهد و اقرار عرضه کننده)
5.در صورت پذیرش اموالی که صرفا در قالب عقد اجاره در اختیار دیگری است اجاره نامه رسمی ارائه و افشاء گردد.(اقرار عرضه کننده و افشاء مفاد اجاره نامه)
6.اشخاص حقیقی و حقوقی ثالث اعم از دولتی و غیردولتی حقی در مورد ملک نداشته باشند یا مورد ادعای آنها نباشد.(اقرار عرضه کننده)
6-فرآیند پذیرش در بازار اصلی چگونه است؟
1. مراجعه متقاضی به کارگزار مشاور پذیرش و تکمیل مدارک و مستندات
مدارک که توسط متقاضی تکمیل و ارائه می گردد:
الف: درخواست پذیرش
ب: پرسشنامه پذیرش
ج: امیدنامه پذیرش
د: شناسه پذیرش
ه: تعهد عرضه
و: پروانه بهره برداری
ز: پروانه کاربرد علامت استاندارد اجباری در صورت اجباری بودن استاندارد کالا و در غیراینصورت ارائه گواهی آزمایشگاه همکار سازمان ملی استاندارد.
ح: مدارک حقوقی شامل اساسنامه، آگهی تغییرات، صورت های مالی و گزارش هیأت مدیره به مجمع.
ط: کارمزد پذیرش
مدارک که توسط کارگزار مشاور پذیرش تکمیل و ارائه می گردد:
ی: قرارداد مشاور پذیرش
ک: اظهارنظر مشاور پذیرش
ل: فرم تطابق کالا در صورتیکه کالا مشابه باشد.(یعنی کالا در لیست کالاهای بورس پذیرش شده باشد)
م: مجوز مشاور پذیرش
ن: درخواست پذیرش خطاب به مدیر فنی و پذیرش در اتوماسیون سازمانی.
2.بررسی اولیه و اطمینان از کامل بودن مدارک و مستندات توسط کارگزار مشاور پذیرش و ارائه آن به بورس.
3.طرح موضوع پذیرش در صورت کامل بودن مدارک در کمیته عرضه و تصویب پذیرش کالا-تولیدکننده(متقاضی) در کمیته عرضه و ارسال امیدنامه به سازمان بورس و تائید آن ظرف مدت 72 ساعت (کالای مشابه).
4.طرح موضوع پذیرش در صورت کامل بودن مدارک در هیأت پذیرش و تصویب پذیرش کالا - تولیدکننده(متقاضی) در هیأت پذیرش(کالای جدید)
5.ابلاغ مصوبات به متقاضی و انتشار امیدنامه کالا در پورتال سایت بورس و تعیین نماد و عرضه کالا 72 ساعت بعد از انتشار امیدنامه.
7-فرآیند پذیرش در بازار فرعی به چه صورت است؟
1. مراجعه متقاضی به کارگزار مشاور پذیرش و تکمیل مدارک و مستنداتمدارک که توسط متقاضی تکمیل و ارائه می گردد:
و: پروانه بهره برداری(در صورتیکه تولیدکننده داخلی باشد)
ز: گواهی آزمایشگاه همکار سازمان ملی استاندار.
ط: کارمزد پذیرش.
ی: مستندات لازم جهت احراز مالکیت عرضه کننده بر کالای مورد پذیرش.
ک: تائیدیه مراجع ذی صلاح در مورد کالاهایی که عرضه آنها به عموم مشمول رعایت ضوابط خاص یا اخذ مجوزهای قانونی می باشد.
ل: در خصوص اموال غیرمنقول ارائه گزارش کارشناس دادگستری و سند مالکیت.
توسط کارگزار مشاور پذیرش تکمیل و ارائه می گردد:
م: قرارداد مشاور پذیرش
ن: مجوز مشاور پذیرش
س: درخواست پذیرش خطاب به مدیر فنی و پذیرش در اتوماسیون سازمانی.
مدارک در صورتیکه کالا وارداتی باشد:
الف: در صورتیکه بار ترخیص شده باشد(عرضه بصورت نقدی):برگ سبز گمرکی، قبض انبار، گواهی مبداء، گواهی بازرسی، آنالیز کالا و امیدنامه وارداتی.
ب: در صورتیکه بار حمل نشده باشد(عرضه بصورت سلف): پیش فاکتور، آنالیز کالا، تعهد متقاضی مبنی بر ارائه برگ سبز گمرکی و قبض انبار بعد از ترخیص کالا و امیدنامه وارداتی.
ج: درخواست متقاضی.
2.بررسی اولیه و اطمینان از کامل بودن مدارک و مستندات توسط کارگزار مشاورپذیرش و ارائه آن به بورس.
3.طرح موضوع پذیرش در صورت کامل بودن مدارک در کمیته عرضه بازار فرعی و تصویب پذیرش کالای(متقاضی) در کمیته و ارسال امیدنامه به سازمان بورس و تائید آن ظرف مدت 72 ساعت.
4.ابلاغ مصوبات به متقاضی و انتشار امیدنامه کالا در پورتال سایت بورس و تعیین نماد و عرضه کالا 72 ساعت بعد از انتشار امیدنامه.
8-کارمزدهای پذیرش و درج در دو بازار اصلی و فرعی به چه صورت است؟
کارمزدهای حق پذیرش و درج در بورس کالای ایران به صورت جدول ذیل می باشند :
کارمزدهای حق پذیرش و درج
کلیه محصولات
محصولات کشاورزی و وارداتی
کارمزد پذیرش کالا
0.07 در هزار ارزش برآوردی ظرفیت اسمی متقاضی تا سقف 50.000.000 ریال فقط برای یکبار و هنگام پذیرش کالا از عرضه کننده دریافت میگردد و در خصوص کالاهای بازار فرعی ارزش برآوردی محموله مورد پذیرش ملاک عمل قرار می گیرد.
معاف
کارمزد درج کالا
0.2 در هزار ارزش برآوردی معاملات سالانه تا سقف 150.000.000 ریال از عرضه کننده کالا دریافت میگردد
سقف کارمزد پذیرش اموال غیر منقول که توسط بورس کالای ایران اخذ میگردد معادل یک دهم (1/0) درصد ارزش کالای مورد عرضه بر اساس قیمت پایه تا سقف 500 میلیون ریال میباشد.
9-متقاضی بعد از پذیرش تا چه مدت فرصت دارد کالای خود را عرضه نماید؟
مطابق ماده 17 دستورالعمل پذیرش کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در صورت عدم عرضه کالاي يک عرضه کننده در بورس ظرف مدت 6 ماه از درج امیدنامه آن در سایت بورس، پذيرش آن در بورس لغو گرديده و پذيرش مجدد آن منوط به طي فرايند پذيرش خواهد بود.
مهلت تسویه قراردادهای داخلی 3 روز کاری بعد از روز انجام معامله میباشد و بعد از این مهلت، خریدار میتواند با پرداخت جریمه تأخیر با ضریب 0.0025 ارزش معامله بصورت روزشمار و حداکثر تا 7 روز تقویمی قرارداد را تسویه نماید. ولی مهلت تسویه قراردادهای صادراتی درصورتیکه نوع تسویه نقدی باشد، 5 روز کاری بعد از روز انجام معامله و درصورتیکه نوع تسویه اعتباری باشد 10 روز کاری بعد از روز انجام معامله میباشد. همچنین در قراردادهای صادراتی، خریدار میتواند حداکثر تا 10 روز تقویمی پس از مهلت تسویه ضمن پرداخت جریمه تأخیر با ضریب مذکور ( بصورت روزشمار ) اقدام به تسویه قرارداد خود نماید. بدیهی است در هر دو مورد درصورت عدم تسویه در مهلت مقرر (مهلت تسویه و مهلت تسویه با پرداخت جریمه) قرارداد مورد نظر با پرداخت هزینه های مربوطه فسخ میگردد.
تسویه در اتاق پایاپای طبق دستورالعمل به دو صورت نقدی و اعتباری امکانپذیر میباشد. در تسویه نقدی طبق بند 1ماده 13 دستورالعمل تسویه و پایاپای خریدار مکلف است ظرف مهلت مقرر(حداکثر سه روزکاری)، وجه قرارداد را با احتساب کارمزد دوطرف به حساب تسویه واریز نماید ولی در تسویه اعتباری، سند تسویه اعتباری طبق فرمت شرکت، پس از تأیید فروشنده، کارگزار فروشنده و کارگزار خریدار و به همراه سایر مستندات توسط کارگزار خریدار به اتاق پایاپای ارایه میشود. در سند تسویه اعتباری، فروشنده به دریافت ثمن معامله اقرار میکند و صرفاً خریدار کارمزد دو طرف را به حساب تسویه واریز مینماید.
شرکت های کارگزاری پس از اخذ مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار در هریک از رینگ های مربوطه (کشاورزی، صنعتی و معدنی، پتروشیمی فرآورده های نفتی) مکلفند قبل از انجام معامله نسبت به ارائه تضامین ثابت طبق ضوابط و مصوبات هیأت مدیره شرکت اقدام نمایند.
تمامی شرکت های عرضه کننده پس از طی نمودن فرآیند پذیرش کالا و قبل از عرضه بایستی طبق دستورالعمل تسویه و پایاپای نسبت به ارائه تضامین حسب نظر شرکت سپرده گذاری نظیر ضمانتهای بانکی بدون قید و شرط، نگهداری وجه، اوراق مشارکت و یا سهام قابل توثیق اقدام نماید.
درخصوص قراردادهای داخلی، خریدار مکلف است 5% ارزش معامله و درخصوص قراردادهای صادراتی 2.5% ارزش معامله را به عنوان خسارت انفساخ به اضافه کارمزد طرفین قرارداد، واریز نماید. درحال حاضر ارزش و مبلغ هر قرارداد، کارمزد های مربوطه، جریمه تأخیر و خسارت انفساخ (حسب شمول) براساس کد شناسه که دربرگیرنده مشخصات هر جزء قرارداد میباشد، به حساب عملیاتی واریز می شود.
پس از تسویه قرارداد فروشنده مکلف است کالای موضوع قرارداد را حداکثر طبق مهلت تعیین شده در ماده 19 دستورالعمل تسویه و پایاپای، تحویل نماید.
جدول شماره 1کارمزد کلیه کالاها به غیر از کالاهای گروه کشاورزی "مبالغ به ریال"
ضریب (سهم خریدار)
سقف مبلغ (سهم خریدار)
ضریب (سهم فروشنده)
سقف مبلغ (سهم فروشنده)
ضریب کل (سهم دوسر)
سقف مبلغ (سهم دوسر)
کارمزد سازمان بورس
0,00032
80,000,000
0,00048
120,000,000
0,0008
200،000،000
کارمزد شرکت بورس کالا
0,0005
100,000,000
0,001
کارمزد کارگزار
0,0018
0,0036
جمع
0,00262
280,000,000
0,00278
320,000,000
0,0054
600،000،000
جدول شماره 2کارمزد کالاهای گروه کشاورزی "مبالغ به ریال"
سقف مبلغ
(سهم فروشنده)
0.00225
0,00225
0,0045
0,00307
0,00323
0,0063
اعلام عرضه های داخلی یک روز کاری قبل و درخصوص قراردادهای صادراتی سه روز کاری قبل تعیین شده است.
1- مراحل خرید در بورس کالا چگونه است؟
1-1- مراجعه به یک کارگزار بورس جهت اخذ کد معاملاتی بورس کالا (لیست کارگزاران در سایت بورس کالا، سربرگ ذینفعان، قسمت کارگزارن، کارگزاران فعال، موجود است. این لیست به ترتیب حروف الفا تهیه شده است)
1-2- تهیه و ارسال مدارک طبق لیست ذیل به کارگزار
1-3- صدور کد بورسی در صورت کامل بودن مدارک
1-4- معرفی حساب وکالتی توسط مشتری به کارگزار
1-5- واریز مبلغ پیش پرداخت به حساب وکالتی تا ساعت اعلام شده توسط کارگزار جهت پیش پرداخت شرکت در تالار کالای مورد نظر
1-6- تسویه معامله در صورت موفقیت در خرید تا زمان اعلامی توسط کارگزار
1-7- پیگیری جهت اخذ حواله و تحویل کالا
نکته 1 : مشتریان گرامی باید در تمامی مراحل خرید با کارگزار خود مشورت نموده و از تماس یا مراجعه حضوری به بورس خودداری نمایند
نکته 2: برخی کالاها نیاز به اخذ مجوز از مراجع مربوطه دارند. بطور مثال کالاهای تولیدی پتروشیمی ها و برخی کالاهای دیگر نیاز به ثبت نام مشتری در سامانه بهین یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و تائید و ارسال سهمیه به بورس توسط بهین یاب دارند. برخی کالاها نیز نیاز به پروانه بهره برداری، گواهی استاندارد اجباری و یا معرفی توسط وزارت صمت یا سایر ارگان¬ها دارند.
نکته 3: در مورد برخی شرکت ها نیاز به استعلام و یا تائیدیه از برخی مراجع وجود دارد
2-مدارک مورد نیاز برای دریافت کد معاملاتی در بازار نقدی چیست؟
الف- مدارک مورد نیاز برای مشتریان حقیقی:
- تکمیل فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزار
- تصویر شناسنامه و کارت ملی که توسط کارگزار برابر با اصل شده باشد.
-سایر موارد به تشخیص کمیته در صورت اعلام به مشتری
ب- مدارک مورد نیاز برای مشتریان حقوقی
- تکمیل فرم درخواست کد مشتری نزد کارگزار.
- مدارک هویتی شرکت شامل: اساسنامه شرکت، روزنامه رسمی آخرین تغییرات شرکت، آخرین روزنامه رسمی در خصوص اعضای هیات مدیره و دارندگان امضای مجاز شرکت، شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضای مجاز و کلیه اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت، (این موارد بایستی توسط کارگزار برابر با اصل گردد).
- مدارک مالی شرکت شامل: اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی، کد اقتصادی، صورتهای مالی آخرین دوره مالی شرکت به همراه گزارش حسابرس رسمی و بازرس قانونی (در صورت نیاز بر اساس اطلاعیه سالیانه وزارت امور اقتصادی و دارایی حسب مقدار دارایی و فروش اظهار نامه مالیاتی).
- مجوزهای فعالیت شرکت شامل پروانه بهره برداری و .. .
- سایر موارد در صورت نیاز به تشخیص کمیته و اعلام به مشتری.
ج- مدارک مورد نیاز برای مشتریان خارجی
- تکمیل فرم درخواست کد به زبان انگلیسی یا فارسی.
- اساسنامه شرکت.
- تصویر لایسنس شرکت یا سایر مجوز های فعالیت نظیر کپی کارت بازرگانی که به تایید کنسولگری ایران در آن کشور رسیده باشد (اصل جهت روئیت بورس بایستی ارائه گردد).
- تصویر پاسپورت مالک/مالکین و مدیر عامل شرکت.
- سایر موارد در صورت نیاز به تشخیص کمیته.
- بورس برای مشتری خارجی بایستی شناسه فراگیر اشخاص خارجی دریافت نماید، اگر مشتری بدلیل فعالیت قبلی در سایر ارگان ها این کد را داشته باشد بهتر اعلام نماید تا زمان کمتری برای صدور کد ایشان صرف شود.
نکته: اگر کشور غیر انگلیسی زبان باشد، بایستی مدارک به زبان فارسی و یا انگلیسی ترجمه شده باشند.
د- مدارک مورد نیاز برای مشتریان عمومی/دولتی/نظامی
- مدارک هویتی شرکت شامل: اساسنامه یا مستندات تاسیس شرکت یا موسسه، آخرین روزنامه رسمی تغییرات و مدیران و دارندگان امضای مجاز شرکت یا موسسه، تصویر شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضای مجاز و مدیرعامل یا رئیس شرکت یا موسسه (این موارد بایستی توسط کارگزار برابر با اصل گردد).
- مدارک مالی شرکت شامل: اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی(در صورت وجود)، کد اقتصادی،
نکات عمومی در خصوص کیفیت مدارک و فرایند صدور کد
- بورس مجاز است جهت احراز هویت مشتریان به مراجع قانونی مراجعه و تاییدیه دریافت نماید. بدیهی است صدور کد منوط به تایید اصالت مدارک می باشد و با خاطیان برخورد قانونی می شود.
- مشتری موظف است در هر زمان بنا به درخواست بورس نسبت به ارائه مدارک و مستندات مجددا اقدام نماید. در صورت عدم ارائه، کد مشتری غیر فعال می گردد.
- مشتری موظف است هرگونه تغییر در مدارک و مستندات را به بورس اعلام نماید. توجه به تاریخ انقضای مدارک و بروزرسانی آن نزد بورس در تعهد مشتری می باشد.
- در صورتی که مشتری وکالت انجام معاملات خود را بطور رسمی به وکیل منتقل نموده باشد، برای وکیل حسب نوع شخصیت آن (حقیقی-حقوقی) نیز بایستی مدارک بطور کامل ارائه گردد.
3- فهرست نام و شماره تماس کارگزاری های دارای مجوز انجام معامله در کالای مورد نظر مشتری کجا وجود دارد؟
در سایت بورس کالا به نشانی : www.ime.co.ir و در بخش ذینفعان
4- برای خرید و تخصیص سهمیه کالاهای دارای محدودیت چگونه باید عمل کرد؟
برخی کالاها نیاز به اخذ مجوز از مراجع مربوطه دارند. بطور مثال کالاهای تولیدی پتروشیمی ها و برخی کالاهای دیگر نیاز به ثبت نام مشتری در سامانه بهین یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و تائید و ارسال سهمیه به بورس توسط بهین یاب دارند. برخی کالاها نیز نیاز به پروانه بهره برداری، گواهی استاندارد اجباری و یا معرفی توسط وزارت صمت یا سایر ارگان¬ها دارند.
جهت اطلاع از شرایط خرید کالا با کارگزار خود تماس بگیرید.
5- برای دریافت کد بورسی در بازار مشتقه چگونه باید عمل کرد؟
5-1- مراجعه به یک کارگزار بورس جهت اخذ کد معاملاتی بورس کالا (لیست کارگزاران در سایت بورس کالا، سربرگ ذینفعان، قسمت کارگزارن، کارگزاران فعال، موجود است. این لیست به ترتیب حروف الفا تهیه شده است)
5-2- افتتاح حساب دراختیار و شخصی در یکی از بانک های معرفی شده توسط کارگزار
5-3- تکمیل فرم ها، امضای بیانیه ریسک، تهیه و ارسال مدارک طبق لیست اعلامی کارگزار
5-4- صدور کد بورسی در صورت کامل بودن مدارک
5-5- هماهنگی با کارگزار جهت ایجاد موقعیت خرید یا فروش
6- در صورتیکه مشتری قبلا در بورس کد داشته و بدلیل عدم فعالیت طولانی مدت کد ایشان غیر فعال شده یا شماره کد یا کارگزار خود را فراموش نموده باشد، بایستی چگونه عمل کند؟
ابتدا مشتری به یک کارگزار مراجعه نموده و شناسه ملی خود را جهت چک نمودن وجود کد بورسی اعلام می نماید کارگزار بعد از استعلام وضعیت کد لیست مدارک مورد نیاز جهت اخذ کد یا فعالسازی کد ( حسب مورد) را به مشتری اعلام مینماید. بعد از تهیه و ارسال مدارک به کارگزار و بررسی مدارک توسط واحد پذیرش مشتریان، در صورت تکمیل بودن مدارک کد بورسی جدید صادر یا کد بورسی قدیمی مشتری فعال می شود. نکته: در مورد برخی شرکت ها نیاز به استعلام و یا تائیدیه از برخی مراجع وجود دارد
1.قراردادهای اختیار معامله چیست؟
اختيار معامله شامل دو نوع قرارداد "اختیار معامله خرید " و "اختیار معامله فروش " میباشد. هریک از قراردادهای مذکور ميان دو نفر منعقد ميگردد و بابت این معامله مبلغی از طرف خريدار اختيار معامله به فروشنده اختيار معامله تعلق ميگيرد. این مبلغ قيمت اختيار معامله ناميده ميشود. به موجب این قرارداد و پرداخت اين مبلغ، خريدار اختيار معامله اين حق را پيدا ميكند كه در زمان مشخصی در آينده از فروشنده اختيار معامله، مقدار مشخصی از یک دارایی را خريداري نمايد و يا به او بفروشد. قابل ذكر است كه چه در اختیار معامله خرید و چه در اختیار معامله فروش، تصميمگيري براي خريد و يا فروش دارایی در آينده به عهده خريدار اختيار معامله ميباشد. فروشنده اختيار معامله ميبايست از تصميم خريدار تبعيت كند. با توجه به شرایط قیمتی دارایی پایه، ممکن است خريدار اختيار معامله، احساس كند كه استفاده از اختيار معامله منفعتي براي او به همراه ندارد که در این حالت ميتواند هيچگاه از اختيار معامله خود استفاده ننمايد.
2.منظور از قرارداد اختیار خرید چیست؟
اين نوع اختيار معامله به خريدار اين اجازه را ميدهد كه مقدار مشخص از يك دارایی را در آينده، در زماني مشخص و به قيمتي معین خريداري نمايد.
3.منظور از قرارداد اختیار فروش چیست؟
اين نوع اختيار معامله به خريدار خود اين اجازه را ميدهد كه مقدار مشخص از يك دارایی را در آينده در زماني مشخص و با قيمتي معین به فروشنده اختيار معامله بفروشد.
4.منظور از اروپایی یا آمریکایی بودن اختیار معامله چیست؟
اختيار معامله اروپايي، اختيار معاملههايي هستند كه اعمال آنها فقط در زمان سررسيدِ مقرر شده، صورت ميپذيرد و خريدار اختيار معامله هيچگاه قبل از زمان سررسيد قيد شده در اختيار معامله مجاز به استفاده از اختيار معامله خود نميباشد. اختيار معاملههاي آمريكايي برخلاف اختيار معاملههاي اروپايي در هر تاریخی قبل از سررسيد قابل اعمال ميباشند.
5.اعمال قرارداد اختیار معامله چیست؟
هنگامی که خریدار اختیار معامله، از اختیار خود استفاده میکند، گفته میشود که خریدار قرارداد خود را اعمال کرده است.
6. تفاوت قیمت اختیار با قیمت اعمال چیست؟
قیمت اعمال قیمت توافقی خریدار و فروشنده در قرارداد اختیار معامله برای خرید یا فروش دارایی پایه است، در واقع همان قیمتهایی است که بورس، نماد معاملاتی را بر اساس آنها گشایش میدهد. ولی قیمت اختیار، قیمتی است که مشتریان برای خرید و فروش هر قرارداد اختیار معامله با قیمت اعمال مشخص، باید بپردازند. برای مثال خریدار مبلغ A ریال را برای خرید اختیار معامله خرید با قیمت اعمال K پرداخت میکند.
7.چگونه وقتی دارایی پایه را در اختیار ندارم اقدام به اخذ موقعیت باز فروش کنم؟
موقعیتهای فروش اخذ شده توسط مشتریان در بازار قراردادهای اختیار معامله به صورت تعهدی میباشد. بدین مفهوم که کسی که موقعیت فروش اخذ کرده است خود را متعهد به فروش دارایی در سررسید کرده و لزوما نیاری به داشتن دارایی در زمان اخذ موقعیت نیست.
8.چگونه می توانم وارد بازار قراردادهای اختیار معامله شوم؟
افراد حقیقی(حداقل 18 سال سن) و حقوقی برای شروع فعالیت در معاملات قراردادهای اختیار معامله، میبایست به یکی از شرکتهای کارگزاری که مجوز معاملاتی قراردادهای مشتقه را در شرکت بورس کالای ایران داشته باشند، مراجعه و درخواست کد کنند. در صورتی که مشتری قبلاً اقدام به دریافت کد معاملاتی قراردادهای آتی از طریق شرکتهای کارگزاری کرده باشد، میتواند با همان کد معاملاتی در معاملات قراردادهای اختیار معامله نیز فعالیت کند.
9.کد قراردادهای آتی دارم، آیا باید حساب دراختیار جدید افتتاح کنم؟
خیر، در صورتی که مشتری قبلا برای کد معاملاتی قراردادهای آتی خود حساب دراختیار داشته باشد، میتواند با همان حساب در قراردادهای اختیار معامله نیز فعالیت کند.
10.آیا امکان درخواست کد قراردادهای اختیار معامله در شهرستانها وجود دارد؟
با توجه به اینکه احزار هویت و دریافت مدارک میبایست حضوری انجام شود، اگر شرکت کارگزاری مد نظرتان در شهرستان شما شعبه داشته باشد، میتوانید با مراجعه به آن شعبه درخواست کد نمایید. در غیر اینصورت باید به نزدیکترین شعب کارگزاری در محل سکونت خود مراجعه نمایید.
11.چگونه کارگزار مناسب برای خود انتخاب کنم؟
لیست و اسامی شرکتهای کارگزاری دارای مجوز معاملات مشتقه، یعنی کارگزارانی که میتوانید از طریق آنها اقدام به خرید و فروش قرارداد اختیار معامله نمایید، در سایت شرکت بورس کالای ایران در بخش ذینفعان و زیر بخش مجوزها درج شده است
12.آیا میتوان همزمان با بیش از یک کارگزار فعالیت کرد؟
در معاملات قراردادهای اختیار معامله شرکت بورس کالای ایران، امکان انجام معامله به صورت همزمان با بیش از یک کارگزار وجود ندارد. مشتری میتواند درصورت تمایل به تغییر کارگزاری، فرم درخواست انتقال کد معاملاتی را تکمیل و آن را به کارگزار مورد نظر خود ارائه کند.
13.آیا میتوانم کارگزار خود را تغییر دهم؟
مشتریان در صورت نیاز به تغییر کارگزار، میتوانند پس از بستن کلیه موقعیتهای باز خود، کارگزار جدید را انتخاب و فرمهای مربوط به انتقال کد معاملاتی را تکمیل و کارگزار خود را تغییر دهند.
14.مبلغ مورد نیاز برای سرمایهگذاری در قراردادهای اختیار معامله چقدر است؟
مبلغ مورد نیاز برای معامله هر قرارداد اختیار معامله تحت عنوان وجه تضمین اولیه در مشخصات قرارداد دارایی پایه مذکور مندرج در سایت شرکت بورس کالای ایران اعلام میشود. شایان ذکر است این مبلغ برای خریداران و فروشندگان اختیار متفاوت میباشد:
خریدار برای ثبت سفارش خود برای هر قرارداد میبایست ارزش معامله به همراه کارمزدهای مربوطه را در حساب عملیاتی خود داشته باشد. ارزش معامله برابر است با قیمت اختیار مورد نظر ضربدر اندازه قرارداد.
ولی فروشنده برای ثبت سفارش خود باید مبلغ وجه تضمین اولیه را در حساب عملیاتی خود داشته باشد. با توجه به این که مبلغ دقیق وجه تضمین اولیه بر اساس تغییرات قیمت دارایی پایه به صورت مدور تغییر میکند، این مبلغ از طریق اطلاعیه وجه تضمین اولیه در بخش اعلانات آتی سایت شرکت بورس کالای ایران اطلاع رسانی میشود.
15.آیا میتوانم معاملات را از طریق درگاه معاملات برخط (آنلاین) انجام دهم؟
خیر، متاسفانه هنوز زیرساخت لازم برای انجام معاملات قراردادهای اختیار معامله در بستر معاملات برخط وجود ندارد. در آینده نزدیک این امکان برا ی مشتریان محترم فراهم خواهد شد.
16.ساعات و روزهای انجام معامله به چه صورت است؟
همه روزه از شنبه تا چهارشنبه از ساعت 10 الی 19 و پنچ شنبهها از ساعت 10 الی 16 امکان انجام معاملات قراردادهای اختیار معامله وجود دارد. در آخرین روز معاملاتی هر نماد، ساعت معاملاتی از ساعت 10 الی 15 خواهد بود.
17.کارمزد معاملات قراردادهای آتی چقدر است؟
سرمایه گذاران به ازای معامله هر قرارداد آتی، مبلغ 3000 ریال کارمزد پرداخت مینمایند.
18. قیمت پایانی چگونه محاسبه میشود؟
اگر قرارداد اختیار معاملهای در یک روز معاملاتی معامله شود، قیمت پایانی قراداد اختیار معامله، میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده طی آن روز معاملاتی است. ولی اگر در آن روز معاملاتی، قراردادی معامله نشود، قيمت پاياني قرارداد اختيارمعامله در روز كاري قبل به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته خواهد شد. که در صورت عدم انجام معامله به صورت متوالی در آن نماد، این روند(استفاده از قیمت پایانی روز قبل) حداکثر تا 2 روز کاری ادامه خواهد داشت، پس از آن، بورس قیمت پایانی قرارداد اختيارمعامله را بر اساس قیمت پایانی قراردادهای زیرگروه همماه آن نماد و یا به صورت تئوريك محاسبه مینماید.
19.آیا همانند معاملات قراردادهای آتی، در این معاملات نیز تسویه روزانه حسابها وجود دارد؟
در واقع بعد از پایان جلسه معاملاتی، ارزش قراردادهای اختیار معامله شده (معادل حاصلضرب قیمت اختیار در حجم قرارداد) از حساب خریدار اختیار کسر و به حساب فروشنده اختیار واریز میگردد. کارمزدهای معاملاتی نیز از حساب خریدار و فروشنده کسر و به حساب بورس، سازمان و کارگزار مربوطه واریز خواهد شد.
20. با توجه به نبودن تعدیل روزانه حساب مشتریان، مفهوم At Risk و Margin Call چیست؟
در پایان روز و پس از محاسبه قیمت پایانی هر نماد، بورس مبلغ نهایی وجه تضمین را تحت عنوان وجه تضمین لازم، اعلام و بر اساس آن وضعیت مشتریان داری موقعیت باز فروش را مشخصمی نماید. بدین معنی که بورس هر روز وجه تضمین لازم را محاسبه و در سامانه معاملاتی اعلام میکند. در نتیجه بر اساس مبلغی که هر روز اعلام میشود مشتری میبایست حداکثر 70% مبلغ اعلام شده را در حساب عملیاتی خود داشته باشد در غیر این صورت اخطاریه افزایش وجه تضمین دریافت خواهد کرد.
بنابراین در صورتی که دارنده موقعیت فروش در پایان روز، مبلغ وجه تضمین لازم را در حساب خود داشته باشد، وضعیت عادی خواهد داشت. در صورتی که مبلغی کمتر از وجه تضمین لازم و تا سطح 70 درصد آن داشته باشد، اصطلاحا مشتری At Risk خواهد شد. در صورتی که موجودی حساب وی کمتر از 70 درصد مبلغ وجه تضمین لازم به ازای هر قرارداد باشد، مشتری اصطلاحا Margin Call شده و در این حالت میبایست وجه تضمین جبرانی را به حساب خود واریز کند یا بخشی از موقعیتهای خود را در بازار ببندد به طوری که مبلغ وجه تضمین لازم به ازای هر قرارداد در حساب وی موجود باشد.
مرجع پایدار کشف قیمت و معاملات مبتنی بر کالا و اوراق بهادار کالایی